Laisser faire.
16 maart 2004 Fanny Zaman
De tracé van een passage?
Het allerkleinste deeltje schijnt niet veel meer met materie te maken te hebben. Het blijkt veeleer een wiskundige ‘uitdrukking’ te zijn.
Eerder een filosofische dan een materiële aangelegenheid.
Eerder een exacte dan een speculatieve aangelegenheid.
Het kleinste deeltje wordt berekend.
Het kleinste deeltje wordt uitgedrukt a.d.h.v. een formule.
De formule drukt.
Zij drukt uit maar zij drukt ook in.
Duchamp is heel zijn leven geïntrigeerd geweest door het schaakspel. Het schaakspel is iets gelijkaardigs als een formule. De betekenaars of de materie zijn eenvoudig, namelijk de schaakstukken en het bord. Ook een zet op zich is beperkt in zijn mogelijkheden. Doch elke zet houdt een geconcentreerde potentie, aan mogelijke zetten in zich die bovendien stuk voor stuk exact zijn. Er zijn namelijk geen halve zetten mogelijk.
“In chess there are some extremely beautiful things in the domain of movement, but not in the visual domain. It is the imagining of the movement or of the gesture that makes the beauty, in this case. It’s completely in one’s grey matter.” Duchamp
De formule en het schaakspel zijn twee voorbeelden van een bijzondere verhouding tussen betekenaar en betekenis. Het zijn betekenaars met geconcentreerde betekenis, met een hoger betekenis gehalte.
Het ideeële versus het reële: God schiep de wereld uit het niets (dat was) door het te groeperen, te ordenen, hij creëerde het paradigma, hij zette het weefgetouw op. Adam, vervolgens, heeft deze wereld benoemd, hij gaf de dieren een naam en oriënteerde zichzelf in deze wereld.
Derrida: “De betekenis is het effect van de gebruikte woorden.” Of zijn de woorden eerder het effect zijn van betekenissen? Levert het kruisen van verschillende betekenissen een betekenaar op?
Wat is betekenaar?
De drager, de materie.
Wat is materie, of uit wat is het opgebouwd?
Uit tracé’s van een passage. Uit punten zonder afmetingen.
Het kleinste deeltje is een complexe potentiële concentratie. Het kleinste deeltje is een aangelegenheid. Het kleinste deeltje is betekenis.
Betekenis is betekenaar ... op een paradoxale manier! En deze specifieke verhouding, deze wijze waarop, is bijzonder.
De verhouding is een probleem.
De term centrumloosheid is misschien te vaak ongenuanceerd gebruikt.
Betekenissen maken gebruik van tijd. Het samenkomen of kruisen van betekenissen vormt een concentraat, een centrum, een ruimtelijke betekenaar. Deze groep (deze centra) klonteren op hun beurt met andere groepen en samen vormen zij waarneembare materie.
Betekenis kent een periode ‘ervoor’ en een periode ‘erna’. Een periode voor de kruising en een periode na de kruising. Het vindt haar breuk in het kruisingsmoment. Een betekenaar heeft altijd tenminste twee betekenisvelden namelijk naar de essentie toe en van de essentie weg, naar de breuk toe en van de breuk weg.
De betekenaar en zijn twee betekenissen creëren hierdoor spontaan verschijnende complexiteit.
Het schaakspel en de formule zijn zo bijzonder door de verhouding van de eenvoudige vorm tegenover de complexe inhoud. Deze inhouden ontsluiten in een klimax. De orde van deze afzonderlijke articulaties vormt plots een patroon, een besef en deze ‘aha’ is prettig.
In het geval van de formule is een deel van het esthetische beleven de contradictie tussen de eenvoudige vorm en de complexe inhoud.
top
Geen opmerkingen:
Een reactie posten